Ναυτιλιακή λογιστική. 6η έκδοση

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

1.1 Οι μεταφορές βασικός κλάδος της παγκόσμιας

οικονομίας………………………………………………………………………….21

1.2 Τα θαλάσσια μεταφορικά μέσα……………………………………23

1.3 Η εξέλιξη των θαλάσσιων μεταφορών………………………….26

1.4 Η σημερινή θέση των θαλάσσιων μεταφορών………….…29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

2.1 Γενικά……………………………………………………………………………….37

2.2 Οι παράγοντες ανάπτυξης του ελληνικού στόλου…………38

2.3 Θεσμικό πλαίσιο……………………………………………………………..39

2.4 Ελληνικός στόλος…………………………………………………………….39

2.5 Ελληνόκτητος στόλος………………………………………………………41

2.6 Σύνδεση με την ελληνική οικονομία……………………………….46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΤΟ ΠΛΟΙΟ

3.1 Η έννοια του πλοίου………………………………………………………..51

3.2 Νομικά χαρακτηριστικά του πλοίου………………………………..54

3.3 Μονάδες μέτρησης της μεταφορικής ικανότητας του

πλοίου………………………………………………………………………………57

3.3.1 Μονάδες μετρήσεως όγκου…………………………………………….57

3.3.2 Μονάδες μετρήσεως βάρους…………………………………………..58

3.4 Η σημαία των πλοίων………………………………………………………59

3.5 Σημαίες ευκολίας ή ευκαιρίας…………………………………………62

3.6 Κατηγορίες των πλοίων……………………………………………………64

3.7 Ναυτιλιακά έγγραφα και βιβλία του πλοίου……………………66

3.8 Νηογνώμονες 67

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

4.1 Μορφές ναυτιλιακών επιχειρήσεων…………………………..71

4.2 Συμπλοιοκτησία…………………………………………………………73

4.3 Ναυτική εταιρεία του ν. 959/79……………………………………76

4.4 Εταιρείες λαϊκής βάσης του ν. 849/78…………………………80

4.5 Ειδική ανώνυμη ναυτιλιακή εταιρεία………………………………82

4.6 Αλλοδαπές επιχειρήσεις του ν. 89/67………………………………86

4.7 Ναυτιλιακή εταιρεία πλοίων αναψυχής………………………….90

4.8 Εταιρεία ιδιωτικών πλοίων αναψυχής……………………………..94

4.9 Οργάνωση ναυτιλιακών επιχειρήσεων…………………………….95

4.9.1 Τμήμα ναυλώσεων……………………………………………………………96

4.9.2 Τμήμα ανεφοδιασμού………………………………………………………97

4.9.3 Τεχνικό τμήμα…………………………………………………………………..98

4.9.4 Τμήμα οικονομικών υπηρεσιών……………………………………….98

4.9.5.Τμήμα λογιστηρίου………………………………………………………….99

Αντικείμενο της ναυτιλιακής λογιστικής…………………………..100

Προβλήματα στην οργάνωση της λογιστικής……………………102

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

5.1 Γενικά……………………………………………………………………………….105

5.2 Ομάδες λογαριασμών……………………………………………………...106

5.3 Κωδικοποίηση λογαριασμών…………………………………………..107

5.4 Λογ/μοί παγίου ενεργητικού (ομάδα 1η)………………………….109

5.5 Λογ/μοί αποθεμάτων (ομάδα 2η)…………………………………….122

5.6 Λογ/μοί απαιτήσεων και διαθεσίμων (ομάδα 3η)…………….125

5.7 Λογ/μοί Καθαρής θέσης-Προβλέψεων-Μακροπρόθεσμων

Υποχρεώσεων (ομάδα 4η)…………………………………………………133

5.8 Λογ/μοί Βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων (ομάδα 5η)……..138

5.9 Λογ/μοί Οργανικών εξόδων κατ’ είδος (ομάδα 6η)……………145

5.10 Λογ/μοί Οργανικών εσόδων κατ’ είδος (ομάδα 7η)…………..166

5.11 Λογ/μοί αποτελεσμάτων (ομάδα 8η)………………………………..174

5.12 Λογ/μοί τάξεως (ομάδα 10η)……………………………………………. 182

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (1η ΟΜΑΔΑ)

6.1 Γενικά…………………………………………………………………………….…185

6.2 Πλοία………………………………………………………………………………..185

6.3 Τρόποι κτήσης του πλοίου………………………………………………..188

6.3.1 Ναυπήγηση πλοίου………………………………………………………….188

6.3.2 Απαλλαγή από το ΦΠΑ της κατασκευής σκαφών…………….190

6.4 Αγορά μεταχειρισμένου πλοίου……………………………………….192

6.4.1 Απαλλαγή της παράδοσης πλοίων από ΦΠΑ……………………194

6.4.2 Λογιστικές εγγραφές απόκτησης πλοίων………………………….194

6.4.3 Παρακολούθηση ναυπήγησης πλοίου με προσωπικό

λογαριασμό………………………………………………………………………194

6.4.4 Παρακολούθηση ναυπήγησης πλοίου με λογαριασμό

αξίας…………………………………………………………………………………197

6.4.5Λογιστικές εγγραφές κατά την αγορά μεταχειρισμένου

πλοίου………………………………………………………………………………204

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ (2η ΟΜΑΔΑ)

7.1 Γενικά……………………………………………………………………………….207

7.2 Εφόδια πλοίων…………………………………………………………………208

7.3 Καύσιμα……………………………………………………………………………211

7.4 Λιπαντικά………………………………………………………………………….213

7.5 Τρόφιμα……………………………………………………………………………215

7.6 Είδη κυλικείου………………………………………………………………….217

7.7 Χρώματα – Χημικά……………………………………………………………218

7.8 Νερό…………………………………………………………………………………218

7.9 Διάφορα εφόδια πλοίου………………………………………………….221

7.10 Ανταλλακτικά μηχανών και εφοδίων πλοίων………………….222

7.11 Αποτίμηση αποθεμάτων απογραφής………………………………223

7.11.1 Μέθοδος της μέσης σταθμικής τιμής……………………………….224

7.11.2 Μέθοδος της σειράς εξαντλήσεως…………………………………..226

7.12 Απαλλαγή από το ΦΠΑ των εφοδίων……………………………….228

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ (3η ΟΜΑΔΑ)

8.1 Γενικά……………………………………………………………………………….229

8.2 Ναυλωτές…………………………………………………………………………229

8.2.1 Η ναύλωση για ένα ή περισσότερα ταξίδια…………………….231

8.2.2 Η χρονοναύλωση……………………………………………………………..235

8.2.3 Η ναύλωση γυμνού σκάφους……………………………………………237

8.2.4 Απαλλαγή της ναύλωσης σκαφών από ΦΠΑ…………………….238

8.2.5 Η λειτουργία του λογ. Ναυλωτές………………………………………239

8.2.6 Παράδειγμα…………………………………………………………………....242

8.3 Η ναύλωση στα επιβατηγά πλοία…………………………………….245

8.4 Παράδειγμα……………………………………………………………………..247

8.5 Γραμμάτια εισπρακτέα…………………………………………………….249

8.6 Παραγγελίες στο εξωτερικό……………………………………………..249

8.6.1 Χρεώστες διάφοροι………………………………………………………….250

8.7 Ασφαλιστικές απαιτήσεις…………………………………………………250

8.8 Η λειτουργία του λογ. «Ασφαλιστικές απαιτήσεις»

Παράδειγμα……………………………………………………………………..252

8.8.1 Χρεόγραφα……………………………………………………………………….255

8.8.2 Λογ. διαχειρίσεως προκαταβολών και πιστώσεων……………257

8.8.3 Ο λογ/σμός του Πλοιάρχου………………………………………………258

8.9 Ο Γενικός Λογ/μός Πλοιάρχου (M.G.A)…………………………….258

Παραδείγματα………………………………………………………………….263

Πράκτορες………………………………………………………………………..285

Η λειτουργία του λογ/μού «Πράκτορες»………………………….300

Προβλήματα στη λειτουργία του λογ. πράκτορες…………….302

Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού…………………………...304

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ (4η ΟΜΑΔΑ)

9.1 Γενικά……………………………………………………………………………….315

9.2 Οι λογ/μοί των προβλέψεων……………………………………………316

9.3 Οι προβλέψεις εκμετάλλευσης..………………………………………317

9.4 Προβλέψεις για εξαιρετικούς κινδύνους και έκτακτα

έξοδα ……………………………………………………………………………….321

9.5 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις………………………………………325

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ (5η ΟΜΑΔΑ)

10.1 Γενικά……………………………………………………………………………….329

10.2 Κατασκευαστές – επισκευαστές………………………………………330

10.3 Πωλητές πλοίων……………………………………………………………….331

10.4 Τράπεζες λογ/μοί βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων…………331

10.5 Πιστωτές διάφοροι…………………………………………………………..332

10.5.1 Αποδοχές προσωπικού πληρωτέες και οφειλόμενες………..333

10.6 Ασφαλιστές και ασφαλομεσίτες……………………………………….337

10.7 Νηογνώμονες…………………………………………………………………..340

10.8 Υποχρεώσεις σε P & I clubs……………………………………………….341

10.9 Ναυλομεσίτες…………………………………………………………………..341

10.10 Δικαιώματα τρίτων επί εισιτηρίων επιβατών…………………..342

10.11 Υποχρεώσεις από φόρους και τέλη…………………………………..342

10.12 Ασφαλιστικοί οργανισμοί…………………………………………………345

10.13 Μεταβατικοί λογ/μοί παθητικού……………………………………..348

10.14Λογ/μοί περιοδικής κατανομής………………………………………..349

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11

ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΚΑΤ’ ΕΙΔΟΣ (6η ΟΜΑΔΑ)

11.1 Γενικά……………………………………………………………………………….353

11.2Αμοιβές και έξοδα προσωπικού………………………………………353

11.3 Αμοιβές και έξοδα τρίτων…………………………………………………356

11.4 Παροχές τρίτων………………………………………………………………..357

11.5 Ασφάλιστρα και έξοδα ασφαλίσεως………………………………..357

11.6 Έξοδα επισκευών και συντηρήσεων πλοίου…………………….363

11.7 Απαλλαγή από ΦΠΑ της συντήρησης & επισκευής πλοίων367

11.8 Έξοδα ταξιδίων πλοίου……………………………………………………..368

11.9 Φόροι – Τέλη……………………………………………………………………371

11.10 Διάφορα έξοδα…………………………………………………………………371

11.11 Τόκοι και συναφή έξοδα………………………………………………….374

11.12 Αποσβέσεις παγίων στοιχείων………………………………………….374

11.12.1 Η απόσβεση των πλοίων………………………………………………….375

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12

ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΚΑΤ’ ΕΙΔΟΣ (7η ΟΜΑΔΑ)

12.1 Γενικά……………………………………………………………………………….379

12.2 Ναύλοι……………………………………………………………………………..380

12.3 Μισθώματα……………………………………………………………………..381

12.4 Σταλίες……………………………………………………………………………..382

12.5 Επισπεύσεις……………………………………………………………………..384

12.6 Απαλλαγή της ναύλωσης σκαφών από ΦΠΑ……………………385

12.7 Λοιποί λογ/μοί εσόδων…………………………………………………..386

12.8 Επιχορηγήσεις ακτοπλοϊκών γραμμών……………………………386

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (8η ΟΜΑΔΑ)

13.1 Γενικά……………………………………………………………………………….387

13.2 Ο λογ/μός « Γενική εκμετάλλευση»…………………………………388

13.3 Ο λογ. «Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα»……………..392

13.3.1 Αβαρίες…………………………………………………………………………….394

13.4 Ο λογ. «Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους»……………..396

13.5 Ο λογ.«Έσοδα από προβλέψεις προηγουμένων χρήσεων»

13.6 Ο λογ. «Αποτελέσματα χρήσης»……………………………………..397

13.7 Ο λογ. «Αποτελέσματα προς διάθεση»…………………………..397

13.8 Ο λογ/μός «Ισολογισμός»………………………………………………..399

13.9 Λειτουργία λογ/μού «Εκμετάλλευση πλοίου»…………………403

Παράδειγμα……………………………………………………………………..404

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΟΙΩΝ ΞΕΝΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

14.1 Γενικά……………………………………………………………………………….425

14.2 Λογιστική αντιμετώπιση…………………………………………………..426

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ

15.1 Γενικά……………………………………………………………………………….433

15.1 Σχετικές έννοιες………………………………………………………………..433

15.1.2 Μεθοδολογία καταχώρησης συναλλαγών ……………………….436

15.2 Αγορά παγίων, αποθεμάτων, αναλωσίμων……………………...437

15.3 Παράδειγμα……………………………………………………………………..438

15.4 Ακινητοποιήσεις στο εξωτερικό……………………………………….438

15.5 Παράδειγμα……………………………………………………………………..439

15.6 Χρεόγραφα και άλλοι τίτλοι συμμετοχών…………………………440

15.6.1 Αποτίμηση διαθεσίμων…………………………………………………….441

15.6.2 Παραδείγματα………………………………………………………………….441

15.7 Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις…………………………………………..444

15.7.1 Είσπραξη απαιτήσεων……………………………………………………..441

15.7.2.Παράδειγμα……………………………………………………………………..441

15.8 Αποτίμηση απαιτήσεων……………………………………………………446

15.9 Παραδείγματα………………………………………………………………….446

15.9.1 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις………………………………………..451

15.9.2 Εξόφληση υποχρεώσεων………………………………………………….451

Παράδειγμα……………………………………………………………………..452

15.10 Αποτίμηση υποχρεώσεων…………………………………………………454

Παράδειγμα……………………………………………………………………..455

Υποχρεώσεις από πιστώσεις ή δάνεια για αγορά παγίων…471

Παραδείγματα………………………………………………………………….474

Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις – υποχρεώσεις………486

Είσπραξη απαιτήσεων και εξόφληση υποχρεώσεων……….486

Αποτίμηση λοιπών μακροπρόθεσμων απαιτήσεων και

υποχρεώσεων…………………………………………………………………..486

Παραδείγματα………………………………………………………………….488

Περιληπτικοί πίνακες χειρισμού συναλλαγματικών

διαφορών…………………………………………………………………………491

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ (9η ΟΜΑΔΑ)

16.1 Έννοια του κόστους ταξιδίων……………………………………………493

16.2 Στοιχεία του κόστους ταξιδίων…………………………………………494

16.3 Κοστολογική διάρθρωση ναυτιλιακής επιχείρησης…………495

16.4 Τελικός φορέας κόστους………………………………………………….497

16.5 Ο καταλογισμός των εξόδων των βοηθητικών κέντρων σε

κύρια κέντρα κόστους……………………………………………………..498

16.6 Ο διαχωρισμός του κόστους σε άμεσο και έμμεσο και

κριτήρια κατανομής του έμμεσου κόστους……………………..500

16.7 Ανάγκη διαχωρισμού του κόστους σε σταθερό και

μεταβλητό………………………………………………………………………..501

16.8 Η διαδικασία προσδιορισμού του κόστους………………………505

16.9 Εσωλογιστική και εξωλογιστική κοστολόγηση…………………507

16.10 Το σχέδιο λογ/μών της αναλυτικής λογιστικής………………..508

16.11 Λειτουργία και συνδεσμολογία των λογ/μών…………………..521

16.11.1 90 Διάμεσοι – Αντικρυζόμενοι λογ/μοί…………………………….521

16.11.2 91 Ανακατάταξη εξόδων – εσόδων…………………………………..526

16.11.3 92 Κέντρα κόστους – κέντρα κέρδους………………………………530

16.11.4 93 Κόστος ταξιδίων…………………………………………………………..532

16.11.5 94 Αποθέματα………………………………………………………………….532

16.11.6 96 Έσοδα – Μικτά αναλυτικά αποτελέσματα…………………..534

16.11.7 98 Αναλυτικά αποτελέσματα…………………………………………..536

16.12. Στοιχεία του κόστους ταξιδίων…………………………………………537

Παράδειγμα εξωλογιστικής και εσωλογιστικής

κοστολόγησης……………………..…………………………………………..537

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

17.1 Φορολογία πλοίων….………………………………………………………553

17.1.1 Γενικά……………………………………………………………………………….553

17.1.2 Κατάταξη πλοίων………………………………………………………………554

17.1.3 Μείωση φόρου και εισφοράς λόγω αργίας………………………555

17.1.4 Φορολογία πλοίων Α κατηγορίας που νηολογήθηκαν με

ελληνική σημαία μετά τις 22/4/75……………………………………557

17.1.5 Δήλωση και καταβολή φόρου………………………………………….558

Προθεσμία επίδοσης δήλωσης και καταβολής φόρου……560

Συνέπειες παράλειψης ή υποβολής εκπρόθεσμης

δήλωσης…………………………………………………………………………..561

17.1.6 Παράδειγμα…………………………………………………………………….561

Απαλλαγές και μειώσεις φόρου………………………………………562

Φορολογία πλοίων Α κατηγορίας που νηολογήθηκαν με

ελληνική σημαία μέχρι τις 22/4/75………………………………….563

Παράδειγμα…………………………………………………………………..563

Απαλλαγές και μειώσεις φόρου……………………………………..564

Εισφορά πλοίων Α κατηγορίας που νηολογήθηκαν με ελληνική σημαία μέχρι τις 22/4/75…………………………………..564

Παράδειγμα……………………………………………………………………..566

17.1.7 Απαλλαγές και μειώσεις εισφοράς…………………………………..566

17.2 Φορολογία πλοίων Β κατηγορίας……………………………………..567

Παράδειγμα……………………………………………………………………..568

17.3 Απαλλαγές και μειώσεις φόρου……………………………………….568

17.4 Φορολογία ναυτιλιακών επιχειρήσεων……………………………569

17.5 Φορολογία μεταβίβασης πλοίων……………………………………..572

Παράδειγμα……………………………………………………………………..572

17.6 Φορολογία ναυτικών..……………………………………………………..573

Παράδειγμα……………………………………………………………………..574

Φορολογία πλοίων υπό ξένη σημαία……………………………….576

Οικονομική παροχή ναυτιλιακής κοινότητας……………………580

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ναυτιλιακή Αγγλική Ορολογία………………………………………..583

Βιβλιογραφία………………………………………………………………….591