ΟΔΗΓΟΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ & ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΥΝΤΑΞΗΣ. 2η Έκδοση

Πρόλογος 2ης έκδοσης IX

Πρόλογος 1ης έκδοσης XI

Γλωσσάρι XXI

I. Εισαγωγή - Βασικές έννοιες 1

[Α. Νιφόρου]

II. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης

[Α. Νιφόρου - Α. Σαρακινιώτη]

A. Νομοθετικό Πλαίσιο 3

[Α. Σαρακινιώτη]

1. Θεμελίωση – Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος 3

2. Έναρξη και λήξη συνταξιοδοτικού δικαιώματος 8

B. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης ασφαλισμένων έως την 31/12/1992 10

1. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. Δημοσίου 10

[Α. Νιφόρου]

i. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 10

α. Παλαιοί ασφαλισμένοι στο Δημόσιο έως 31/12/1982 10

β. Παλαιοί ασφαλισμένοι στο Δημόσιο από 01/01/1983 18

γ. Θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης από 19/08/2015 24

δ. Ανεξάρτητα από το χρόνο ασφάλισης στο Δημόσιο 24

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Ανικανότητας 28

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 29

iv. Πλάνη περί τα πράγματα 29

v. Παραδείγματα 30

2. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. ΙΚΑ 44

[Α. Σαρακινιώτη]

i. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 44

α. Συνταξιοδότηση με 10.500 Ημέρες Ασφάλισης 44

β. Συνταξιοδότηση με 10.000 Ημέρες Ασφάλισης 47

γ. Συνταξιοδότηση με 4.500 Ημέρες Ασφάλισης 51

δ. Συνταξιοδότηση με ανήλικο τέκνο 54

ε. Συνταξιοδότηση μητέρων – χήρων πατέρων ανάπηρων τέκνων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία 56

στ. Συνταξιοδότηση με διατάξεις Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΒΑΕ) 57

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 70

α. Συνταξιοδότηση λόγω κοινής νόσου (εκδοθείσες αποφάσεις έως 24/11/22) 70

β. Συνταξιοδότηση λόγω εργατικού ατυχήματος 70

γ. Συνταξιοδότηση λόγω επαγγελματικής νόσου 71

δ. Μονιμοποίηση Αναπηρίας 72

ε. Μετατροπή σύνταξης αναπηρίας σε γήρατος 73

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 73

3. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. ΟΑΕΕ 74

[Α. Σαρακινιώτη]

i. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 74

α. Συνταξιοδότηση με 35 έτη ασφάλισης 75

β. Συνταξιοδότηση με 37 έτη ασφάλισης 76

γ. Συνταξιοδότηση με 15 έτη ασφάλισης 76

δ. Συνταξιοδότηση π.ΤΣΑ με 25 έτη ασφάλισης 77

ε. Συνταξιοδότηση π. ΤΑΝΤΠ μητέρας με ανήλικο τέκνο 77

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 78

α. Συνταξιοδότηση λόγω κοινής νόσου (εκδοθείσες αποφάσεις έως 24/11/22) 78

β. Συνταξιοδότηση λόγω εργατικού ατυχήματος 78

γ. Αναπηρία εκ προθέσεως 79

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 79

4. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. ΕΤΑΑ 79

[Α. Νιφόρου]

i. Κοινές Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος, π. ΤΑΝ, π. ΤΣΜΕΔΕ, π. ΤΣΑΥ 79

α. Συνταξιοδότηση με 15 έτη ασφάλισης 79

β. Συνταξιοδότηση με 37 έτη ασφάλισης 81

γ. Συνταξιοδότηση με 35 έτη ασφάλισης 81

δ. Θεμελίωση δικαιώματος από 19/8/2015 82

ii. Διατάξεις θεμελίωσης π. ΤΑΝ 82

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 82

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 87

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 87

iii. Διατάξεις θεμελίωσης π. ΤΣΜΕΔΕ 101

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 101

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 105

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 106

δ. Παραδείγματα 107

iv. Διατάξεις θεμελίωσης π. ΤΣΑΥ 108

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 108

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 112

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 112

δ. Παραδείγματα 113

5. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. ΕΤΑΠ ΜΜΕ 114

[Α. Σαρακινιώτη]

i. Κοινές Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος για όλους τους π. Τομείς του π. ΕΤΑΠ ΜΜΕ 114

α. Συνταξιοδότηση με 15 έτη ασφάλισης 114

β. Συνταξιοδότηση με 35 έτη ασφάλισης 115

γ. Συνταξιοδότηση με 37 έτη ασφάλισης 115

ii. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Σύνταξης Προσωπικού Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης – π. ΤΣΠΕΑΘ 115

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 115

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 119

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου 119

iii. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Ασφάλισης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης – π. ΤΑΙΗΕΑΘ 120

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 120

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 122

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 122

iv. Διατάξεις θεμελίωσης Ιδιοκτητών, Συντακτών και Υπαλλήλων Τύπου – π. ΤΑΙΣΥΤ 123

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 123

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 124

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 124

v. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Ασφάλισης Φωτοειδησεογράφων και Εικονοληπτών Επικαίρων Τηλεόρασης – π. ΤΑΙΣΥΤ 124

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 124

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 126

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 126

vi. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Ασφάλισης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου – π. ΤΑΑΞΤ ΤΑΙΣΥΤ 126

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 126

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 127

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 128

vii. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείου Αθηνών – π. ΤΣΕΥΠΑ 128

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 128

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 132

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 132

viii. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείου Θεσσαλονίκης – π. ΤΣΕΥΠΘ 132

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 132

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 135

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 135

ix. Διατάξεις θεμελίωσης Τομέα Ασφάλισης Τεχνικών Τύπου Αθηνών και Θεσσαλονίκης – π. ΤΑΤΤΑ και π. ΤΑΤΤΑΘ 135

α. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 135

β. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 139

γ. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 139

6. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. ΝΑΤ 139

[Α. Σαρακινιώτη]

i. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 139

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 142

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 143

7. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. ΟΓΑ 143

[Α. Νιφόρου]

i. Βασικές έννοιες 143

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 144

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 145

iv. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 146

v. Διατάξεις θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης 147

8. Επικουρικοί Φορείς Ασφάλισης 148

[Α. Νιφόρου]

i. Σύσταση ΕΤΕΑΕΠ – Εντασσόμενοι φορείς 148

ii. Προϋποθέσεις επικουρικής σύνταξης 149

iii. Ειδικές προϋποθέσεις επικουρικής σύνταξης 149

iv. Συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις π. ΕΤΕΑΜ 151

v. Μεταβατικές διατάξεις απονομής επικουρικής σύνταξης 152

vi. Σύσταση ΤΕΚΑ 153

vii. Διατάξεις απονομής επικουρικής σύνταξης ΤΕΚΑ 154

Γ. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης ασφαλισμένων μετά την 01/01/1993 157

[Α. Νιφόρου]

1. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις π. Δημοσίου 157

i. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 157

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Ανικανότητας 160

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 160

2. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης με διατάξεις λοιπών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης 161

i. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Γήρατος 161

ii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Αναπηρίας 164

iii. Διατάξεις θεμελίωσης λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου 165

iv. Παραδείγματα 165

Δ. Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο 170

[Α. Νιφόρου]

Ε. Κοινές Διατάξεις για τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης 174

[Α. Σαρακινιώτη]

1. Συνταξιοδότηση με τις διατάξεις του Ν. 612/1977 174

2. Συνταξιοδότηση συγγενών αναπήρων 175

3. Προϋποθέσεις απονομής δεύτερης σύνταξης 180

Στ. Δικαιούχοι Σύνταξης λόγω Θανάτου 182

[Α. Νιφόρου]

III. Λοιπά Συνταξιοδοτικά Θέματα

[Α. Νιφόρου]

Α. Διαδοχική ασφάλιση 187

1. Διαδοχική ασφάλιση μεταξύ φορέων, τομέων, λογαριασμών ή κλάδων εντός e-ΕΦΚΑ 188

2. Διαδοχική ασφάλιση για τα πρόσωπα που προσλήφθηκαν για πρώτη φορά στο Δημόσιο πριν την 1η/1/1983 189

3. Διαδοχική ασφάλιση μεταξύ φορέων, τομέων, λογαριασμών ή κλάδων του e-ΕΦΚΑ & αντιστοίχων εκτός αυτού 190

4. Διαδοχική ασφάλιση μεταξύ επικουρικών φορέων, τομέων, λογαριασμών ή κλάδων του e-ΕΦΚΑ & Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.) υποχρεωτικής ασφάλισης 191

5. Διαδοχική ασφάλιση μεταξύ φορέων, τομέων, λογαριασμών ή κλάδων του e-ΕΦΚΑ που χορηγούν εφάπαξ παροχή 192

6. Παραδείγματα 193

Β. Παράλληλη ασφάλιση - Παράλληλη απασχόληση 202

1. Διαδικασία 202

2. Παραδείγματα 204

Γ. Προαιρετική Ασφάλιση 208

1. Προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης 208

2. Προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση 212

Δ. Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης 214

1. Ιδιωτικός Τομέας, Ελεύθεροι επαγγελματίες, Αυτοτελώς Απασχολούμενοι, Πρόσωπα υπαγόμενα στον ΟΓΑ 214

i. Χρόνοι που λογίζονται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 01/01/2011 214

ii. Χρόνοι που λογίζονται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31/12/2010 227

2. Δημόσιος τομέας 230

i. Χρόνοι που λογίζονται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 01/01/2011 230

ii. Χρόνοι που λογίζονται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31/12/2010 233

3. Χρόνοι ειδικών κατηγοριών 235

4. Χρόνοι π. ΝΑΤ / π. ΚΕΑΝ 237

5. Χρόνοι σε φορείς επικουρικής ασφάλισης 239

6. Υπολειπόμενοι Χρόνοι για τη λήψη σύνταξης 241

7. Παραδείγματα 243

Ε. Απασχόληση συνταξιούχων 251

1. Έναρξη απασχόλησης από 28/02/2020 251

2. Έναρξη απασχόλησης από 13/05/2016 έως 27/02/2020 254

3. Έναρξη απασχόλησης έως 12/05/2016 255

IV. Υπολογισμός Συντάξεων

[Α. Σαρακινιώτη]

Α. Υπολογισμός Κύριας Σύνταξης 261

1. Εθνική Σύνταξη Γήρατος 263

i. Υπολογισμός Εθνικής Σύνταξης Γήρατος 264

α. Πλήρης Εθνική Σύνταξη 264

β. Μειωμένη εθνική σύνταξη 265

γ. Ειδικά Θέματα Εθνικής Σύνταξης 267

δ. Παραδείγματα Υπολογισμού Εθνικής Σύνταξης 269

ii. Σώρευση συντάξεων 272

iii. Συνταξιοδότηση με τις διατάξεις του Ν. 612/1977 ή με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές 273

iv. Συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων 273

2. Εθνική Σύνταξη Αναπηρίας 274

3. Ανταποδοτική Σύνταξη 275

i. Χρόνος ασφάλισης 279

ii. Συντάξιμες αποδοχές 279

iii. Ποσοστά αναπλήρωσης 291

iv. Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 291

v. Πλασματικοί Χρόνοι 293

vi. Υπολογισμός προσαύξησης λόγω αυξημένου ασφαλίστρου ή παράλληλου χρόνου 294

vii. Εισφορές Ειδικής Προσαύξησης 295

viii. Κλάδος Μονοσυνταξιούχων π. ΤΣΑΥ 297

ix. Κοινωνικοί Πόροι 299

x. Εργατικό Ατύχημα ή επαγγελματική νόσος 300

xi. Κατώτερο και ανώτατο όριο ποσού κύριας σύνταξης 301

xii. Αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν από 13/5/2016 έως 31/12/2018 304

4. Παραδείγματα Υπολογισμού Κύριας Σύνταξης 306

5. Υπολογισμός Σύνταξης με Χρόνο Ασφάλισης στην Αλλοδαπή 346

Β. Υπολογισμός επικουρικών συντάξεων 349

1. Υπολογισμός επικουρικών συντάξεων γήρατος 349

i. Επικουρική σύνταξη ασφαλισμένων από 1/1/2014 352

ii. Επικουρική σύνταξη ασφαλισμένων μέχρι 31/12/2013, που καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης από 1/1/2015 και εφεξής, με έναρξη καταβολής της σύνταξης από 1/1/2015 και εφεξής 354

2. Υπολογισμός επικουρικών συντάξεων αναπηρίας/θανάτου 362

i. Υπολογισμός της σύνταξης αναπηρίας 362

ii. Υπολογισμός της σύνταξης δικαιοδόχων από θάνατο ενεργού ασφαλισμένου 364

3. Παραδείγματα υπολογισμού Επικουρικής Σύνταξης 368

Γ. Υπολογισμός σύνταξης π. ΟΓΑ 389

1. Υπολογισμός κύριας σύνταξης π. ΟΓΑ 389

2. Υπολογισμός επικουρικής σύνταξης π. ΟΓΑ 396

3. Εξαγορά χρόνου στον κλάδο πρόσθετης ασφάλισης 396

4. Μείωση συντάξεων π. ΟΓΑ λόγω σώρευσης δικαιωμάτων σύνταξης 398

5. Παραδείγματα υπολογισμού κύριας σύνταξης π. ΟΓΑ 399

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Παράρτημα Α΄

1. Φορείς Κύριας Ασφάλισης 417

2. Φορείς Επικουρικής Ασφάλισης 419

3. Ερευνητικά Κέντρα – Ινστιτούτα – Τεχνολογικοί Φορείς Ν. 4310/2014, αρ. 13Α, όπως ισχύει 423

Παράρτημα B΄

Πίνακας 1: Θεμελίωση Άνδρες Δημοσίου 429

Πίνακας 2: Θεμελίωση Γυναίκες Δημοσίου 433

Πίνακας 3: Θεμελίωση Άνδρες ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 437

Πίνακας 4: Θεμελίωση Γυναίκες ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 441

Πίνακας 5: Θεμελίωση Άνδρες ΤΑΝ 445

Πίνακας 6: Θεμελίωση Γυναίκες ΤΑΝ 447

Πίνακας 7: Όρια ηλικίας μετά τον Ν. 4336/2015 451

Πίνακας 8: Νέοι σε ηλικία ασφαλισμένοι 453

Πίνακας 9: Ποσοστά αναπλήρωσης 455

Πίνακας 10: Εξέλιξη Ετήσιων Μεταβολών Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Έτος βάσης: 2020 = 100,0) 457

Πίνακας 11: Ράντες Επικουρικής 475

Πίνακας 12: Ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών 489

Πίνακας 13: Δείκτης gk: Ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών του έτους k 491

Αλφαβητικό ευρετήριο 493