Κοστολόγηση. Η λογιστική διαδικασία προσδιορισμού του κόστους

1. Κόστος και Κοστολόγηση  

1.1 Κόστος Σελ. 1

1.1.1 Έννοια και ορισμός του κόστους Σελ. 1

1.1.2 Ιστορικό κόστος Σελ. 1

1.1.3 Αμφισβήτηση του ιστορικού κόστους Σελ. 2

1.1.4 Το κόστος κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. Σελ. 3

1.1.5 Μορφές του κόστους Σελ. 3

1.1.5.1 Κόστος αρχικό (prime cost) Σελ. 3

1.1.5.2 Κόστος μετατροπής ή κατεργασίας (conversion cost) Σελ. 4

1.1.5.3 Κόστος παραγωγής (production cost) Σελ. 5

1.1.5.4 Κόστος πωληθέντων Σελ. 5

1.1.5.5 Κόστος λειτουργίας διάθεσης και εμπορικό κόστος Σελ. 5

1.1.5.6 Κόστος λειτουργίας διοίκησης Σελ. 6

1.1.5.7 Κόστος χρηματοοικονομικής λειτουργίας Σελ. 7

1.1.5.8 Κόστος λειτουργίας ερευνών και ανάπτυξης Σελ. 7

1.1.5.9 Ολικό κόστος ή κόστος εσόδων Σελ. 7

1.1.5.10 Κόστος προκαθορισμένο Σελ. 8

1.1.5.10.1 Προϋπολογιστικό κόστος Σελ. 8

1.1.5.10.2 Πρότυπο κόστος Σελ. 9

1.1.5.11 Κατηγορίες εξόδων και εσόδων Σελ. 9

1.1.5.12 Κόστος ειδικό για επιχειρηματικές αποφάσεις Σελ. 10

1.1.6 Εξωλογιστικός προσδιορισμός κόστους παραγωγής, μικτών και καθαρών αποτελεσμάτων χρήσης Σελ. 11

1.2 Κοστολόγηση Σελ. 13

1.2.1 Τι είναι κοστολόγηση Σελ. 13

1.2.2 Μέθοδοι κοστολόγησης Σελ. 14

1.2.2.1 Ολοκληρωμένη ή εσωλογιστική μορφή κοστολόγησης Σελ. 14

1.2.2.2 Ατελής ή εξωλογιστική μορφή κοστολόγησης Σελ. 14

1.2.3 Σκοποί εσωλογιστικής κοστολόγησης Σελ. 15

1.2.3.1 'Αμεσοι σκοποί κοστολόγησης Σελ. 15

1.2.3.2 Έμμεσοι σκοποί κοστολόγησης Σελ. 17

1.2.4 Βασικές επιδιώξεις κοστολόγησης Σελ. 17

1.2.5 Κοστολογική έρευνα Σελ. 17

1.2.6 Με τι ασχολείται η κοστολόγηση Σελ. 18

1.2.7 Προϋπόθεση επιτυχημένης κοστολόγησης Σελ. 18

1.2.8 Στόχος της κοστολόγησης Σελ. 18

1.2.9 Χρησιμότητα της κοστολόγησης Σελ. 19

1.2.10 Το θέμα της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων Σελ. 19

1.2.11 Οργάνωση τμήματος κοστολόγησης Σελ. 21

1.2.12 Κέντρα ή θέσεις κόστους Σελ. 22

1.2.13 Κριτήρια δημιουργίας των κέντρων κόστους Σελ. 23

1.2.14 Αριθμός κέντρων κόστους Σελ. 23

1.2.15 Κέντρα κόστους κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. Σελ. 24

1.2.16 Φορείς κόστους Σελ. 24

1.2.17 Οι φορείς κόστους κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. Σελ. 25

1.2.18 Φύλλο επιμερισμού εξόδων Σελ. 26

2. Οργάνωση Κοστολογίου  

2.1 Εισαγωγή Σελ. 29

2.2 Συλλογή πληροφοριών Σελ. 29

2.3 Σύνταξη σχεδιαγράμματος της παραγωγικής διαδικασίας Σελ. 30

2.4 Παράδειγμα - σκαρίφημα Σελ. 32

2.5 Κοστολόγηση και λογιστική Σελ. 34

2.6 Περιεχόμενο του λογιστικού σχεδίου και οδηγίες χρήσης του Σελ. 39

2.7 Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός καλού κοστολόγου Σελ. 40

3. Λογιστική κόστους (Αναλυτική Λογιστική)  

3.1 Η δομή του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου Σελ. 41

3.2 Ορισμός και δραστηριότητες της Αναλυτικής Λογιστικής Σελ. 42

3.3 Τρόποι/Συστήματα λειτουργίας των λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής Σελ. 43

3.4 Γενικές αρχές που διέπουν τη λειτουργία των λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής Σελ. 43

3.4.1 Οι λογαριασμοί της Αναλυτικής Λογιστικής και η ανάπτυξή τους Σελ. 44

3.4.2. Λειτουργία και ενημέρωση των λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής Σελ. 46

3.5 Ενέργειες προσδιορισμού των αποτελεσμάτων τέλους χρήσης Σελ. 60

3.5.1 Περιεχόμενα και λειτουργία των λογαριασμών της Γενικής Λογιστικής Σελ. 60

3.5.2 Περιεχόμενα και λειτουργία των λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής Σελ. 65

3.6 Λογιστικές ενέργειες τέλους χρήσης για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων στην Αναλυτική Λογιστική Σελ. 76

3.7 Βιβλία καταχώρισης των εγγραφών της Αναλυτικής Λογιστικής Σελ. 77

4. Αποθέματα  

4.1 Κατηγορίες αποθεμάτων Σελ. 79

4.2 Αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων Σελ. 80

4.3 Αποτίμηση αποθεμάτων σύμφωνα με τον Κ.Β.Σ. Σελ. 80

4.3.1 Τιμή κτήσης Σελ. 80

4.3.2 Τρέχουσα αξία Σελ. 80

4.3.3 Καθαρή ρευστοποιημένη αξία Σελ. 81

4.3.4 Αυτοτελής αποτίμηση κάθε αποθέματος Σελ. 81

4.3.5 Αποτίμηση σε τιμή διάφορη της κτήσης - στοιχεία απογραφής Σελ. 81

4.3.6 Χρησιμότητα αποτίμησης Σελ. 81

4.3.7 Τρόποι αποτίμησης και τιμής των αγαθών, κατά τον Κ.Β.Σ. και Ε.Γ.Λ.Σ. Σελ. 81

4.3.8 Έννοια αποτίμησης της ροής των αποθεμάτων Σελ. 82

4.4 Μέθοδοι υπολογισμού του κόστους αποθεμάτων Σελ. 82

4.5 Ημερολογιακές εγγραφές διακίνησης των αποθεμάτων Σελ. 89

4.6 Αποθέματα και λογιστική κόστους (αναλυτική λογιστική) Σελ. 90

4.7 Αποθέματα και διαχειριστική περίοδος Σελ. 92

5. Η Εργασία, ως στοιχείο του κόστους  

5.1 Σκοπός Σελ. 93

5.2 'Αμεσο και έμμεσο κόστος εργασίας Σελ. 93

5.2.1 'Αμεση εργασία Σελ. 93

5.2.2 Έμμεση εργασία Σελ. 93

5.3 Λογιστικές κατηγορίες εργασίας Σελ. 93

5.3.1 Λογιστική μισθοδοσίας Σελ. 94

5.3.2 Λογιστική κόστους εργασίας Σελ. 95

5.4 Πρωτογενή έγγραφα πληροφόρησης Σελ. 96

5.5 Μέθοδοι αμοιβής Σελ. 97

5.5.1 Σταθεροί μισθοί (Fixed salaries) Σελ. 97

5.5.2 Συντελεστής αμοιβής χρόνου (Time rate) Σελ. 97

5.5.3 Συντελεστής αμοιβής εργασίας με το κομμάτι (Piecework rate) Σελ. 98

5.5.4 Σύστημα επιπλέον αμοιβής (Premium bonus schemes) Σελ. 99

5.5.5 Υπερωρία Σελ. 99

5.6 Αριθμοδείκτες Σελ. 100

5.6.1 Αριθμοδείκτης αντικατάστασης προσωπικού (Labour turnover) Σελ. 100

5.6.2 Αποδοτικότητα και αξιοποίηση πόρων Σελ. 101

5.6.3 Νεκρός χρόνος (Idle time) Σελ. 102

6. Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα  

6.1 Σκοπός και εννοιολογία Σελ. 103

6.2 Συγκέντρωση και κατανομή των Γ.Β.Ε. στα τμήματα της επιχείρησης Σελ. 103

6.3 Κατανομή - Επιμερισμός (διανομή) - Καταλογισμός (απορρόφηση) Σελ. 106

6.3.1 Κατανομή Σελ. 106

6.3.2 Επιμερισμός (διανομή) Σελ. 106

6.3.3 Επανεπιμερισμός (απορρόφηση ή καταλογισμός) Σελ. 108

6.4 Βάσεις απορρόφησης και καταλογισμού Σελ. 109

6.4.1 Απορρόφηση ανά μονάδα προϊόντος Σελ. 109

6.4.2 Απορρόφηση ανά ώρα εργασίας Σελ. 109

6.4.3 Εναλλακτικές βάσεις καταλογισμού Σελ. 109

6.4.4 Διάγραμμα σχέσης εξόδων - κέντρων κόστους - προϊόντων Σελ. 110

6.4.4.1 Συσχετισμός (μερισμός) Σελ. 110

6.4.4.2 Αναδιανομή (επανεπιμερισμός ή δευτερεύουσα διανομή) Σελ. 110

6.4.4.3 Καταλογισμός (απορρόφηση) γενικών εξόδων Σελ. 117

6.5 Λογιστικός λογισμός και χειρισμός των γενικών βιομηχανικών εξόδων Σελ. 119

6.6 Μη βιομηχανικά έξοδα παραγωγής Σελ. 122

6.7 Συμπερασματικά σχόλια Σελ. 123

6.8 Παραδειγματικές εφαρμογές Σελ. 123

7. Kοστολόγηση Εξατομικευμένης Παραγωγής  

7.1 Εισαγωγή Σελ. 129

7.2 Γενικός κανόνας Σελ. 129

7.3 Κόστος βιομηχανικών εξόδων σε παραγγελία Σελ. 129

7.4 Συμπλήρωση συνολικού κόστους παραγγελίας Σελ. 130

7.5 Τιμή πώλησης παραγόμενων με παραγγελία Σελ. 130

7.6 Συντελεστής επιβάρυνσης των παραγγελιών με γενικά βιομηχανικά έξοδα (Γ.Β.Ε.) Σελ. 130

7.7 Παράδειγμα καταλογισμού Γ.Β.Ε. σε παραγγελία Σελ. 131

7.8 Συντελεστής επιβάρυνσης, τρόπος υπολογισμού Σελ. 131

7.9 Σταθερότητα συντελεστή επιβάρυνσης Σελ. 132

7.10 Διαφορές στα προϋπολογιστικά Γ.Β.Ε. Σελ. 132

7.11 Φύλλο υπολογισμού κόστους παραγγελίας και λογιστικός χειρισμός Σελ. 132

7.12 Λογαριασμοί συμφωνίας αποθεμάτων Σελ. 136

7.13 Λογιστικός χειρισμός της παραγγελίας Σελ. 138

7.14 Παράδειγμα εταιρείας μεταλλικών κατασκευών Σελ. 146

7.14.1 Κοστολογική ανάπτυξη Σελ. 146

7.14.2 Λογιστικές εγγραφές κοστολόγησης Σελ. 157

8. Kοστολόγηση Συνεχούς Κατά Φάση Παραγωγής  

8.1 Έννοια της "Φάσης" Σελ. 163

8.2 Κοστολόγηση κατά φάση Σελ. 163

8.3 Κόστος παραγωγής - Στοιχεία Σελ. 163

8.4 Βιομηχανίες συνεχούς παραγωγής Σελ. 163

8.5 Μαζική παραγωγή Σελ. 164

8.6 Κόστος λειτουργίας τμημάτων Σελ. 164

8.7 Φάσεις παραγωγής Σελ. 164

8.8 Διαδικασία μεταποίησης Σελ. 165

8.9 Κόστος μεταποίησης Σελ. 165

8.10 Ισοδύναμες μονάδες παραγωγής Σελ. 165

8.11 Κόστος ανά μονάδα με αποθέματα Σελ. 166

8.12 Φυσική ροή παραγωγής - Διάγραμμα Σελ. 166

8.13 Αρχικά και τελικά αποθέματα ημικατεργασμένων Σελ. 167

8.14 Λογιστική παρακολούθηση της κατά φάση παραγωγής Σελ. 167

8.15 Φύλλο Επιμερισμού Εξόδων (Φ.Ε.Ε.) Σελ. 170

8.16 Λογιστικές εγγραφές με βάση το φύλλο επιμερισμού Γ.Β.Ε. Σελ. 172

8.17 Κόστος κατά φάση χωρίς προσθήκες υλικών σε ενδιάμεσες φάσεις Σελ. 173

8.18 Παράδειγμα Σελ. 173

8.18.1 Λογιστικές εγγραφές εκκαθάρισης αποθεμάτων Σελ. 178

8.18.2 Λογιστικές εγγραφές κατ' είδος εξόδων στην Α.Λ Σελ. 181

8.18.3 Παροχές Τρίτων (ομάδα 62 της Γ.Λ.): Σελ. 181

8.18.4 Αποσβέσεις Παγίων (ομάδα 66 της Γ.Λ.): Σελ. 182

8.18.5 Διάφορα έξοδα (ομάδα 64 της Γ.Λ.): Σελ. 182

8.18.6 Λογιστικές εγγραφές από βοηθητικά κέντρα κόστους στις φάσεις παραγωγής Σελ. 183

8.18.7 Διαδικασία της κατά Φάση Κοστολόγησης Σελ. 190

8.18.8 Η Έκθεση του Κόστους Παραγωγής Σελ. 190

8.18.9 Δείκτης ποσοτικής απόδοσης Σελ. 195

8.18.10 Κόστος εργασίας και Γ.Β.Ε. Σελ. 197

8.18.11 Τελική επεξεργασία - Λογιστικές εγγραφές Σελ. 197

8.18.12 Kατά φάση κοστολόγηση με προσθήκες υλικών σε ενδιάμεσες φάσεις Σελ. 199

8.18.13 Κοστολόγηση των αποθεμάτων παραγωγής σε εξέλιξη Σελ. 206

8.18.14 Λογιστικές εγγραφές αποθεμάτων έναρξης Σελ. 208

8.18.15 Μέθοδος του Μέσου Κόστους Σελ. 210

8.18.16 Έκθεση Κόστους Παραγωγής Σελ. 212

8.18.17 Μέθοδος F.I.F.O. Σελ. 213

8.18.18 Μέθοδος L.I.F.O. Σελ. 220

9. Κοστολόγηση Συμπαραγώγων και Υποπαραγώγων Προϊόντων  

9.1 Γενικά Σελ. 223

9.2 Συμπαράγωγα (Joint-Products) Σελ. 223

9.3 Υποπροϊόντα (By-products) Σελ. 223

9.4 Υποπαράγωγα (Salvage) Σελ. 223

9.5 Κοινό κόστος (Joint Cost) και μέθοδοι επιμερισμού του στα συ­μπαράγωγα προϊόντα Σελ. 224

9.6 Μέθοδος της φυσικής ποσότητας παραγωγής Σελ. 224

9.7 Μέθοδος της σχετικής αξίας πώλησης Σελ. 226

9.8 Μέθοδος του μέσου όρου Σελ. 228

9.9 Μέθοδος του σταθμικού μέσου όρου Σελ. 229

9.10 Μέθοδος της καθαρής πραγματοποιήσιμης αξίας Σελ. 230

9.11 Μέθοδος της πρότυπης απόδοσης Σελ. 232

9.12 Κόστος υποπροϊόντων (δευτερεύοντα προϊόντα) Σελ. 232

9.12.1 Μέθοδος συγχώνευσης των εσόδων των υποπροϊόντων στην αναλυτική κατάσταση εισοδήματος των κυρίων προϊόντων Σελ. 233

9.12.2 Μέθοδος επιβάρυνσης των προϊόντων με συναφή αξία Σελ. 236

9.12.3 Μέθοδος κόστους αυτοκατανάλωσης Σελ. 236

9.13 Η επίδραση του κόστους των συμπαραγώγων στις επιχειρηματικές αποφάσεις Σελ. 236

10. Μέθοδος Κοστολόγησης του Προτύπου Κόστους (Standard Costing)  

10.1 Προκαθορισμένο κόστος στο χώρο της κοστολόγησης Σελ. 239

10.2 Πρότυπο - Προϋπολογιστικό κόστος Σελ. 239

10.3 Σκοπός του πρότυπου κόστους Σελ. 240

10.4 Διαφορές πραγματικού και πρότυπου κόστους Σελ. 241

10.5 Η διαδικασία προσδιορισμού του πρότυπου κόστους Σελ. 241

10.6 Στοιχεία του πρότυπου κόστους Σελ. 241

10.7 Είδη προτύπων Σελ. 242

10.8 Οι πρότυπες τιμές Σελ. 243

10.9 Αποκλίσεις πρότυπου κόστους Σελ. 245

10.10 Αντιμετώπιση αποκλίσεων Σελ. 245

10.11 Αποκλίσεις ποσότητας άμεσων υλικών Σελ. 246

10.12 Απόκλιση τιμών άμεσων υλικών Σελ. 247

10.13 Αποκλίσεις άμεσης εργασίας Σελ. 250

10.14 Αποκλίσεις επί των γενικών βιομηχανικών εξόδων (Γ.Β.Ε.) Σελ. 254

10.15 Λογιστική αντιμετώπιση αποκλίσεων Γ.Β.Ε. Σελ. 257

10.16 Στοιχεία προτύπου κόστους της μονάδας του προϊόντος Σελ. 259

10.17 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του πρότυπου κόστους Σελ. 269

10.18 Γνωματεύσεις του Εθνικού Συμβουλίου Λογιστικής που αφορούν το σύστημα πρότυπης κοστολόγησης κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. Σελ. 270

11. 'Αμεση (ή οριακή) Κοστολόγηση  

11.1 Πρόλογος Σελ. 275

11.2 Σκοπός Σελ. 275

11.3 Έννοια της άμεσης κοστολόγησης (Marginal Costing) Σελ. 275

11.4 Περιθώριο συνεισφοράς (ή συμμετοχής) (Contribution margin) Σελ. 276

11.5 Οριακή κοστολόγηση και λήψη αποφάσεων Σελ. 279

11.6 Οριακή κοστολόγηση σε ειδικές περιπτώσεις εφαρμογής Σελ. 281

11.7 Χαρακτηριστικά της οριακής κοστολόγησης Σελ. 281

11.8 Χρησιμότητα της οριακής κοστολόγησης Σελ. 283

11.9 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα οριακής κοστολόγησης Σελ. 284

11.10 Εφαρμογή Σελ. 285

11.11 Παραδείγματα επιμέρους περιπτώσεων εφαρμογής της οριακής κοστολόγησης Σελ. 287

11.11.1 Αποτίμηση αποθεμάτων Σελ. 287

11.11.2 Η επίδραση στα αποθέματα και στο κέρδος Σελ. 289

11.11.3 Αλλάζοντας τα επίπεδα αποθεμάτων Σελ. 290

11.11.4 Τι επιφέρει στο κέρδος η αλλαγή επιπέδου των αποθεμάτων Σελ. 291

11.11.5 Να γίνει συμφωνία των κερδών (Profit r?conciliation) του παραδείγματος Κεφ. 11.11.2 Σελ. 291

11.12 Περιθώριο συνεισφοράς και επιχειρηματικές αποφάσεις Σελ. 292

11.13 Σύγκριση άμεσης και πλήρους κοστολόγησης Σελ. 292

12. Σημείο Εξίσωσης Εσόδων και Συνολικού Κόστους (Νεκρό Σημείο)  

12.1 Εισαγωγή Σελ. 295

12.2 Έννοια νεκρού σημείου Σελ. 296

12.3 Υπολογισμός του νεκρού σημείου του κύκλου εργασιών (Break-even point ή B/E) Σελ. 298

12.3.1 Παραλλαγή α' Σελ. 299

12.3.2 Παραλλαγή β' Σελ. 299

12.3.3 Παραλλαγή γ' Σελ. 300

12.4 Προσέγγιση του νεκρού σημείου βάσει του συνολικού μικτού περιθωρίου κέρδους Σελ. 300

12.5 Παράδειγμα συνεισφοράς στα έσοδα και στα έξοδα μιας μονάδας προϊόντος που παράχθηκε Σελ. 304

12.6 Παραδειγματικές ασκήσεις υπολογισμού του νεκρού σημείου σε διαφορετικά ζητούμενα Σελ. 308

12.7 Περιθώρια ασφαλείας νεκρού σημείου Σελ. 314

12.7.1 Περιθώριο ασφαλείας (σε %) Σελ. 314

12.7.2. Περιθώριο ασφαλείας (σε ευρώ) Σελ. 314

12.8 Συμπεράσματα για τη σημασία, τη λειτουργία των εσόδων και τις επιδράσεις στο νεκρό σημείο Σελ. 315

13. Κοστολόγηση με Βάση τις Δραστηριότητες (Activity Based Costing - A.B.C.)  

13.1 Έννοια Σελ. 317

13.2 Έμμεσα - Γενικά έξοδα Σελ. 317

13.3 Παράδειγμα των Cooper και Kaplan Σελ. 318

13.4 Α.Β.C. και παραδοσιακά συστήματα κοστολόγησης Σελ. 320

13.5 Στάδια λειτουργίας ενός συστήματος Α.Β.C. Σελ. 327

13.6 Παράδειγμα υπολογισμού του κόστους παραγωγής Σελ. 329

13.7 Πραγματική εφαρμογή σε επιχείρηση Σελ. 331

13.8 Επιλογή και τρόπος εφαρμογής των οδηγών κόστους Σελ. 332

13.9 Παράδειγμα επιλογής διαφορετικών οδηγών κόστους Σελ. 334

13.10 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του Α.Β.C. Σελ. 335

Αλφαβητικό Ευρετήριο Σελ. 337