ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ                                           ΣΕΛΙΔΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

§1 - ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ: Η ΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 1

§2 - ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2

Α. Φορολογικό Δίκαιο και Δημοσιονομικό Δίκαιο 2

B. Φορολογικό Δίκαιο, Διοικητικό και Συνταγματικό Δίκαιο 3

§3 - ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 3

Α. Η σύνδεση του Φορολογικού Δικαίου με τους άλλους κλάδους δικαίου 3

B. H «αυτονομία» του Φορολογικού Δικαίου 4

Γ. O «ρεαλισμός» του Φορολογικού Δικαίου 5

Δ. O «εμπειρισμός» του Φορολογικού Δικαίου 6

§4 - ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΩΡΙΚΟΣΝΟΜΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ 6

§5 - ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΗΣ 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΟΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ Ι - Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ

§1 - Ο ΦΟΡΟΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗ 11

§2 - Ο ΦΟΡΟΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ 12

§3 - Ο ΦΟΡΟΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ 12

§4 - Ο ΦΟΡΟΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΧΩΡΙΣ ΕΙΔΙΚΟ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ 15

Α. Η έλλειψη ειδικής αντιπαροχής 15

Β. Η διάκριση φόρου και ανταποδοτικού τέλους 16

§5 - Ο ΦΟΡΟΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ 24

§6 - Ο ΦΟΡΟΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΟΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΚΟΠΩΝ 25

Α. Ο ταμιευτικός σκοπός του φόρου 25

Β. Οι μη ταμιευτικοί σκοποί του φόρου 27

§7 - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 30

Α. Το αντικείμενο του φόρου 30

Β. Το υποκείμενο του φόρου 31

Γ. Ο προσδιορισμός του ποσού του φόρου που οφείλεται 31

Δ. Η διαδικασία καταβολής του φόρου 31

§8 - ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΒΑΡΩΝ 32

Α. Φόροι και άλλα δημοσιονομικά βάρη φορολογικού χαρακτήρα 32

Β. Δημοσιονομικά βάρη μη φορολογικού χαρακτήρα 33

ΤΜΗΜΑ ΙΙ - ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΟΡΩΝ

§1 - ΦΟΡΟΙ ΑΜΕΣΟΙ - ΕΜΜΕΣΟΙ, ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ - ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΙ - ΠΑΓΙΟΙ, ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ - ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ, ΕΙΔΙΚΟΙ - ΚΑΤ’ ΑΞΙΑ 35

§2 - ΦΟΡΟΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ, ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ, ΔΑΠΑΝΗΣ 36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Ι - Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ

§1 - Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 41

Α. Η δημοκρατική συναίνεση 41

Β. Η ανάγκη της βεβαιότητας του φόρου 43

Γ. Η συνταγματική πρόβλεψη της αρχής της νομιμότητας του φόρου 43

§2 - ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 44

Α. Η απαίτηση τυπικού νόμου 45

Β. Η απαγόρευση επιβολής φόρου με κανονιστική πράξη 50

Γ. Η απαγόρευση της αναδρομικής νομοθετικής κύρωσης φορολογικών κανονιστικών πράξεων 56

Δ. Το ανεπίτρεπτο των φορολογικών ρυθμίσεων με σύμβαση 58

Ε. Η στενή ερμηνεία των φορολογικών διατάξεων 59

ΣΤ. Η επιστροφή των φόρων που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως 60

§3 - ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 70

Α. Η επιβολή φόρου με την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή 70

Β. Η επιβολή φόρου με ΠΝΠ 71

Γ. Η κατ’ εξαίρεση κανονιστική φορολογική αρμοδιότητα 73

Δ. Υπερεθνικοί κανόνες περιορισμού της αρχής της νομιμότητας του φόρου 78

ΤΜΗΜΑ ΙΙ - Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

§1 - Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 80

Α. Η συνταγματική καθιέρωση της φορολογικής ισότητας 80

Β. Η καθολικότητα της φορολογικής υποχρέωσης 82

Γ. Η φορολογία με βάση τη φοροδοτική ικανότητα 84

§2 - ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 86

Α. Διαφοροποιήσεις της φορολογίας με βάση τη διαφορά των καταστάσεων 87

B. Η παροχή φορολογικών κινήτρων 90

Γ. Ο προσδιορισμός της φοροδοτικής ικανότητας βάσει τεκμηρίων 91

ΤΜΗΜΑ ΙIΙ - ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ

§1 - Η ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 96

Α. Η φορολογική αναδρομικότητα στο κράτος δικαίου 96

Β. Τα είδη της αναδρομικότητας 96

§2 - Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ 101

Α. Το ά. 78§2 Σ 101

Β. Η αναδρομική νομοθετική κύρωση φορολογικών κανονιστικών πράξεωνκαι το ά. 78§2 Σ 104

Γ. Το ά. 78§2 Σ και οι ερμηνευτικοί φορολογικοί νόμοι 105

Δ. Το ά. 78§2 Σ και το ενωσιακό δίκαιο 106

ΤΜΗΜΑ IV - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΤΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

§1 - Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ 107

Α. Ο φόρος ως περιορισμός της ιδιοκτησίας 107

Β. Η φορολογία στην αναγκαστική απαλλοτρίωση 109

§2 - Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 110

Α. Η διαμόρφωση της φορολογικής υποχρέωσης 110

Β. Μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής 112

§3 - Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 116

Α. Η προσωποκράτηση ως μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη δημόσιων εσόδων 116

Β. Η απαγόρευση εξόδου από τη Χώρα οφειλετών του Δημοσίου 119

Γ. Η προσωποκράτηση και η απαγόρευση εξόδου στην ΕΣΔΑ 119

§4 - Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 120

§5 - Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 121

§6 - Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 124

§7 - Ο ΧΑΡΤΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΕ 127

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΤΜΗΜΑ Ι - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

§1 - Ο ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ 131

Α. Τα κύρια χαρακτηριστικά του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων 132

B. Τα φυσικά πρόσωπα, υποκείμενα του φόρου εισοδήματος 133

Γ. Το φορολογητέο εισόδημα, αντικείμενο του φόρου 139

α) Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις 139

β) Εισόδημα (κέρδος) από επιχειρηματική δραστηριότητα (ά. 21 ΚΦΕ) 145

γ) Εισόδημα από κεφάλαιο 151

δ) Εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου 155

Δ. Προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος 163

Ε. Υπολογισμός και καταβολή του φόρου 171

α) Οι συντελεστές φορολογίας του εισοδήματος φυσικών προσώπων 171

β) Λοιπές μειώσεις του φόρου 179

γ) Καταβολή του φόρου 181

δ) Η παρακράτηση του φόρου 182

§2 - ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΟΣ 188

§3 - Ο ΦΟΡΟΣ ΠΟΛΥΤΕΛΟΥΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ 190

§4 - Ο ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ 190

Α. Το υποκείμενο του φόρου νομικών προσώπων 191

Β. Το φορολογητέο εισόδημα - Το αντικείμενο του φόρου 193

Γ. Χρόνος επιβολής του φόρου 194

Δ. Απαλλαγές από τον φόρο 194

Ε. O προσδιορισμός του εισοδήματος 196

ΣΤ. Ο υπολογισμός και η καταβολή του φόρου 199

§5 - ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ 202

§6 - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΠΛΟΙΩΝ 204

ΤΜΗΜΑ ΙΙ - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Υποτμήμα Ι - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ 213

§1 - Ο ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (ΕΝΦΙΑ) 214

Α. Αντικείμενο του ΕΝΦΙΑ 215

Β. Υποκείμενο του ΕΝΦΙΑ 215

Γ. Απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ 217

Δ. Υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ 218

Ε. Προσδιορισμός και καταβολή του ΕΝΦΙΑ 221

§2 - ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ (ΤΑΠ) 225

Α. Αντικείμενο και υποκείμενο του ΤΑΠ 225

Β. Απαλλαγές από το ΤΑΠ 225

Γ. Βεβαίωση και είσπραξη του ΤΑΠ 226

§3 - Ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ 227

Υποτμήμα ΙΙ - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΩΝ, ΔΩΡΕΩΝ,ΓΟΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ, ΛΑΧΕΙΩΝ 232

§1 - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΩΝ 233

Α. Υποκείμενο του φόρου κληρονομιών 233

Β. Αντικείμενο του φόρου κληρονομιών 233

Γ. Απαλλαγές από τον φόρο κληρονομιών 235

Δ. Προσδιορισμός της φορολογητέας αξίας και υπολογισμόςτου φόρου κληρονομιών 238

§2 - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΔΩΡΕΩΝ 242

§3 - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΓΟΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ 247

§4 - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΤΗΣΗΣ ΚΕΡΔΩΝ ΑΠΟ ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΓΝΙΑ 247

ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ

§1 - ΟΙ ΔΑΣΜΟΙ 250

Α. Γενικά 250

Β. Ο Ενωσιακός Τελωνειακός Κώδικας 251

§2 - Ο ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ (ΦΠΑ) 256

Α. Γενικά χαρακτηριστικά 256

Β. Πεδίο εφαρμογής του φόρου 258

α) Αντικείμενο του φόρου - Φορολογητέες πράξεις 258

β) Απαλλαγές από τον ΦΠΑ 264

Γ. Υποκείμενοι στον ΦΠΑ και υπόχρεοι 268

Δ. Η βάση επιβολής και το απαιτητό του φόρου 273

α) Η φορολογητέα αξία 273

β) Η γενεσιουργός αιτία και το απαιτητό του φόρου 275

Ε. Φορολογικοί συντελεστές 275

ΣΤ. Έκπτωση και επιστροφή του φόρου 277

α) Έκπτωση του φόρου 277

β) Επιστροφή του φόρου 279

Ζ. Ειδικά καθεστώτα 280

α) Ειδικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων (ά. 39 ΚΦΠΑ) 281

β) Ειδικό καθεστώς καταβολής του φόρου από τον λήπτη αγαθώνκαι υπηρεσιών (ά. 39α ΚΦΠΑ) 282

γ) Ειδικό καθεστώς καταβολής του φόρου κατά τον χρόνο είσπραξηςτης αντιπαροχής (ά. 39β ΚΦΠΑ) 283

δ) Ειδικό καθεστώς κατ’ αποκοπή καταβολής φόρου (ά. 40 ΚΦΠΑ) 284

ε) Ειδικό καθεστώς αγροτών (ά. 41 - 42 ΚΦΠΑ) 285

στ) Ειδικό καθεστώς πρακτορείων ταξιδιών (ά. 43 ΚΦΠΑ) 286

ζ) Ειδικό καθεστώς βιομηχανοποιημένων καπνών (ά. 44 ΚΦΠΑ) 286

η) Ειδικό καθεστώς φορολογίας των υποκειμένων στον φόρο μεταπωλητώνπου παραδίδουν μεταχειρισμένα αγαθά και αντικείμενα καλλιτεχνικής, συλλεκτικής ή αρχαιολογικής αξίας (ά. 45 ΚΦΠΑ) 287

θ) Ειδικό καθεστώς για πωλήσεις σε δημοπρασία (ά. 46 ΚΦΠΑ) 288

ι) Ειδικό καθεστώς επενδυτικού χρυσού (ά. 47 ΚΦΠΑ) 288

ια) Ειδικό καθεστώς για τηλεπικοινωνιακές, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικέςή ηλεκτρονικές υπηρεσίες (ά. 47α, 47β και 47γ ΚΦΠΑ) 289

§3 - ΕΙΔΙΚΟΙ ΦΟΡΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ 290

Α. Ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε ορισμένες κατηγορίες αγαθών 290

α) Ο ΕΦΚ ενεργειακών, οινοπνευματωδών και καπνοβιομηχανικώνπροϊόντων 291

i) Ο ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων και ηλεκτρικής ενέργειας 292

ii) Ο ΕΦΚ αιθυλικής αλκοόλης και οινοπνευματωδών ποτών 294

iii) Ο ΕΦΚ βιομηχανοποιημένων καπνών 296

iv) Ο ΕΦΚ σε προϊόντα ηλεκτρονικών τσιγάρων και καφέ 298

β) Το τέλος ταξινόμησης, το ετήσιο τέλος κυκλοφορίας, το τέλος άδειαςκαι το τέλος μεταβίβασης αυτοκινήτου οχήματος 299

Β. Ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε ορισμένες κατηγορίες παρεχόμενων υπηρεσιών 301

α) Ο ειδικός φόρος τηλεοπτικών διαφημίσεων 301

β) Το τέλος κινητής τηλεφωνίας 302

γ) Το τέλος διενέργειας ψυχαγωγικών τεχνικών παιγνίων με παιγνιόχαρτα 303

§4 - Ο ΦΟΡΟΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΟΙΩΝ 304

Α. Αντικείμενο του ΦΜΑ 305

Β. Υποκείμενο του ΦΜΑ 307

Γ. Απαλλαγές από τον ΦΜΑ 307

Δ. Βάση υπολογισμού του ΦΜΑ 312

Ε. Οι συντελεστές του ΦΜΑ 314

ΣΤ. Η φορολογία της μεταβίβασης πλοίων 314

§5 - ΤΕΛΗ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ 315

§6 - Ο ΦΟΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 318

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ

ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΤΜΗΜΑ Ι - ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

§1 - ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 323

§2 - ΕΘΝΙΚΟ - ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 325

§3 - ΟΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 328

Α. Γενικές διατάξεις και ορισμοί της Πρότυπης Σύμβασης 330

Β. Η φορολογική μεταχείριση εισοδήματος και κεφαλαίου στην Πρότυπη Σύμβαση 334

Γ. Η εξάλειψη της διπλής φορολογίας 341

Δ. Ειδικές διατάξεις 342

Ε. Η Πρότυπη Σύμβαση του ΟΗΕ 346

§4 - Η ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣΚΑΙ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗΣ 347

Α. Διάβρωση της Φορολογητέας Βάσης και Μεταφορά Κερδώνστην αλλοδαπή (BEPS) 348

Β. Η αντιμετώπιση φαινομένων διάβρωσης της φορολογικής βάσηςκαι μετατόπισης κερδών στην ψηφιακή οικονομία 350

Γ. Διεθνής ανταλλαγή πληροφοριών 355

ΤΜΗΜΑ ΙΙ - ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

§1 - Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ 361

Α. Η απαγόρευση των φορολογικών διακρίσεων κατά την κυκλοφορίατων προϊόντων 361

α) Η κατάργηση των δασμών και των φόρων ισοδυνάμου αποτελέσματος 361

β) Η απαγόρευση των διακρίσεων κατά την επιβολή έμμεσων και άμεσωνφόρων 361

Β. Η απαγόρευση των φορολογικών περιορισμών κατά την κυκλοφορίατων προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων 375

§2 - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ 386

Α. Η εναρμόνιση των έμμεσων και των φόρων κύκλου εργασιών: ο ΦΠΑ 386

Β. Η εναρμόνιση των άμεσων φόρων 389

α) Η Οδηγία Συγχωνεύσεων (Merger Directive) 391

β) Η Οδηγία Μητρικών - Θυγατρικών (Parent - Subsidiary Directive) 393

γ) Η Σύμβαση Διαιτησίας (Arbitration Convention) 397

δ) Η Οδηγία Τόκων Αποταμιεύσεων (Savings Interest Directive,καταργημένη) 400

ε) Η Οδηγία Τόκων και Δικαιωμάτων (Interest and Royalties Directive) 401

στ) Η καταπολέμηση του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού 402

ζ) Αντιμετώπιση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής καιτης φοροαποφυγής 405

η) Φόρος στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές 413

θ) Προτάσεις της Επιτροπής για τη διπλή φορολογία κληρονομιών 414

§3 - Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 416

Α. Η Οδηγία Διοικητικής Συνεργασίας 416

Β. Ο Κανονισμός 904/2010 για τη διοικητική συνεργασία στο ΦΠΑ 419

Γ. Η Οδηγία για την αμοιβαία συνδρομή των κρατών μελών της ΕΕγια την είσπραξη φόρων 423

Δ. Η Οδηγία για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορώνστην ΕΕ 425

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε

Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΤΜΗΜΑ Ι - ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

§1 - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ 429

Α. Το αντικείμενο της διοικητικής φορολογικής διαδικασίας 429

Β. Η βεβαίωση του φόρου 430

Γ. Ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ) 431

Δ. Η σημασία της φορολογικής διαδικασίας 433

§2 - Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 433

Α. Η ΑΑΔΕ - Κεντρικές Υπηρεσίες 433

Β. Οι Ειδικές Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες της ΑΑΔΕ 437

Γ. Οι Περιφερειακές Υπηρεσίες της ΑΑΔΕ 439

ΤΜΗΜΑ ΙΙ - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΗΛΩΤΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

§1 - ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ 445

§2 - ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΣΕ ΥΠΟΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ 446

Α. Υπόχρεα σε δήλωση εισοδήματος φυσικά πρόσωπα 446

Β. Υπόχρεα σε δήλωση εισοδήματος νομικά πρόσωπα 448

Γ. Υπόχρεοι σε δήλωση ΦΠΑ 448

Δ. Υπόχρεοι σε δήλωση ΦΜΑ 449

Ε. Υπόχρεοι σε δήλωση ΕΝΦΙΑ 449

ΣΤ. Υπόχρεοι σε δήλωση ειδικού φόρου ακίνητης περιουσίας εταιρειών 449

Ζ. Υπόχρεοι σε δήλωση φόρου κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχώνκαι κερδών από λαχεία 451

§3 - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ 452

§4 - ΔΗΛΩΣΗ ΜΕ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ 456

§5 - ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΗΛΩΣΗΣ 457

§6 - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΕΩΝ 460

Α. Η υποβολή δήλωσης ηλεκτρονικά 460

α) Η ηλεκτρονική δήλωση του φόρου εισοδήματος φυσικώνκαι νομικών προσώπων 461

β) Η ηλεκτρονική δήλωση ΦΠΑ 461

Β. Η υποβολή δήλωσης έγχαρτα 462

§7 - Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΚΑΙ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ 462

Α. Η εγγραφή στο φορολογικό μητρώο 462

Β. Η απόδοση Αριθμού Φορολογικού Μητρώου 463

Γ. Ο ορισμός φορολογικού εκπροσώπου 467

§8 - ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΕΝΔΟΟΜΙΛΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 468

Α. Η υποχρέωση τήρησης Φακέλου Τεκμηρίωσης ενδοομιλικώνσυναλλαγών 468

Β. Η προέγκριση μεθοδολογίας ενδοομιλικών συναλλαγών 470

ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ - ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ

§1 - ΜΟΡΦΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ 473

§2 - ΑΡΜΟΔΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ 477

Α. Οι Υπηρεσίες Ερευνών και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ) 478

Β. Οι Ειδικές Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες 479

Γ. Τα Κέντρα Φορολογίας Κεφαλαίου, τα Ελεγκτικά Κέντρα (ΕΛΚΕ) καιοι ΔΟΥ 481

Δ. Άλλα όργανα με ελεγκτικές αρμοδιότητες 483

Ε. Οι νόμιμοι ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία - το φορολογικόπιστοποιητικό 485

ΣΤ. Ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος 486

§3 - Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 488

§4 - ΝΟΜΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΤΑΔΙΟΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ 507

Α. Το φορολογικό απόρρητο - Έννοια και περιεχόμενο 507

Β. Το τραπεζικό απόρρητο 511

Γ. Το δικαίωμα γνώσης και πληροφόρησης του φορολογουμένου 513

§5 - Η ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ 515

§6 - ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ 518

Α. Ο προσδιορισμός της φορολογητέας ύλης 518

Β. Οι τόκοι 519

Γ. Οι διοικητικές κυρώσεις 522

α) Οι διοικητικές χρηματικές κυρώσεις (πρόστιμα) 526

β) Μη χρηματικές διοικητικές κυρώσεις 539

Δ. Οι ποινικές κυρώσεις 543

Ε. Οι διοικητικές κυρώσεις ποινικού χαρακτήρα 550

ΤΜΗΜΑ IV - Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥΤΟΥ ΦΟΡΟΥ

§1 - ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΦΟΡΟΥ 558

Α. Η πράξη προσδιορισμού φόρου 558

Β. Δέσμια αρμοδιότητα και διακριτική ευχέρεια κατά την έκδοσητης πράξης προσδιορισμού φόρου 565

§2 - ΟΡΟΙ ΝΟΜΙΜΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΦΟΡΟΥ 567

Α. Τύπος της πράξης προσδιορισμού φόρου και αρμοδιότητα του οργάνου 568

Β. Η προηγούμενη ακρόαση 570

Γ. Η αιτιολογία 575

§3 - ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥΦΟΡΟΥ - Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ 578

§4 - ΧΡΗΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ 588

§5 - ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΦΟΡΟΥ 592

Α. Το μη ανακλητό της πράξης προσδιορισμού φόρου 592

Β. Ο ιεραρχικός έλεγχος 593

Γ. Περιορισμοί της αρχής της ιδιαίτερης σταθερότητας 595

ΤΜΗΜΑ V - Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

§1 - ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΚΦΔ 603

§2 - Ο «ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ» ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗΕΞΩΔΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ 604

§3 - Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟΝ ΚΦΔ 606

Α. Η ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον της ΔΕΔ 606

Β. Η αίτηση ακύρωσης ή τροποποίησης άμεσου προσδιορισμού, πράξης προσδιορισμού του φόρου και πράξης επιβολής προστίμου 611

ΤΜΗΜΑ VI – ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ 613

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ

Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

ΤΜΗΜΑ Ι - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

§1 - ΑΠΟ ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 623

Α. Η οργάνωση της απονομής φορολογικής δικαιοσύνης 623

Β. Η δικονομία των φορολογικών διαφορών 624

§2 - ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ 625

Α. Η έννοια της φορολογικής διαφοράς 625

α) Η φορολογική διαφορά με στενή έννοια 625

β) Διαφορές με φορολογικό αντικείμενο που δεν αποτελούν φορολογικές διαφορές με στενή έννοια 627

Β. Η φύση της φορολογικής διαφοράς 632

ΤΜΗΜΑ ΙΙ - Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

§1 - ΤΑ ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ 633

Α. Η προσφυγή 633

α) Οι προσβαλλόμενες πράξεις 634

β) Το περιεχόμενο της προσφυγής 636

γ) Δικαίωμα προσφυγής 639

δ) Προθεσμία 641

ε) Αρμόδια δικαστήρια 644

στ) Ανασταλτικό αποτέλεσμα της προσφυγής 646

ζ) Παράβολο 647

Β. Η έφεση 648

Γ. Η ανακοπή ερημοδικίας 656

Δ. Η τριτανακοπή 658

Ε. Η αίτηση αναθεώρησης 658

ΣΤ. Η αίτηση αναίρεσης 659

Ζ. Η αίτηση διόρθωσης ή ερμηνείας 665

Η. Η αίτηση επανάληψης της διαδικασίας 665

§2 - ΟΙ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗ 665

Α. Αυτεπάγγελτη πρόοδος της δίκης 666

Β. Ελεύθερη εκτίμηση των αποδεικτικών μέσων 666

§3 - Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 669

§4 - ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ 672

ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ - Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

§1 - Η ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΑΛΛΟΜΕΝΗΣ ΠΡΑΞΗΣ 675

§2 - ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 679

§3 - ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ 680

ΤΜΗΜΑ IV - Η ΠΡΟΤΥΠΗ ΔΙΚΗ 681

ΤΜΗΜΑ V - Ο ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ 683

ΤΜΗΜΑ VΙ - Η ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ ΣΤΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ 685

ΤΜΗΜΑ VΙΙ - Η ΕΞΩΔΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ 689

Γενική βιβλιογραφία 691

Θεματικό ευρευτήριο 717